Rozpoznanie SM
Diagnostyka stwardnienia rozsianego jest złożonym procesem i wymaga zrealizowania szeregu badań oraz zaangażowania specjalistów. Objawy choroby często bywają przypisywane innym przyczynom, dlatego tak ważne jest, by przy podejrzeniu stwardnienia rozsianego jak najszybciej kierować pacjenta do specjalisty.
Diagnostyka SM
Podstawowym badaniem jest rezonans magnetyczny (MRI), w którym w obrębie mózgowia i/lub rdzenia uwidacznia się ogniska demielinizacyjne. W SM mają one swoją typową morfologię i lokalizację. Zmiany aktywne – zapalne, ulegają wzmocnieniu kontrastem.
Aby wykazać aktywność procesu zapalnego, zwłaszcza w przypadku nieobecności zmian aktywnych w badaniu MRI, wykonuje się nakłucie lędźwiowe celem oceny obecności prążków oligoklonalnych w płynie mózgowo-rdzeniowym1.
Ponadto przeprowadza się diagnostykę różnicową chorób, które swoim przebiegiem klinicznym oraz obrazem MRI mogą naśladować SM2,3,4.
1. Thompson AJ, Banwell BL., Barkhof F et al. Diagnosis of multiple sclerosis: 2017 revisions of the McDonald criteria. The Lancet Neurology. 2018 Feb;17(2):162-173.
2. Jewells VL, Latchaw RE. What Can Mimic Multiple Sclerosis? Seminars in Ultrasound, CT and MRI Volume 41, Issue 3, June 2020, Pages 284-295
3. Toledano M., Wienshenker BG, Salomon AJ. A clinical approach to the differential diagnosis of multiple sclerosis. Curr Neurol Neurosci Rep. 2015.
4. Solomon AJ, Klein EP, Bourdette D. "Undiagnosing" multiple sclerosis: the challenge of misdiagnosis in MS.Neurology. 2012 Jun 12;78(24):1986-91.
Diagnoza SM
Rozpoznanie SM następuje w oparciu o aktualnie obowiązujące kryteria McDonalda 2017. Jeżeli u pacjenta wystąpiły dwa rzuty choroby, a w badaniu neurologicznym stwierdza się objawy z dwóch ognisk, nie jest wymagane spełnienie dodatkowych warunków klinicznych czy radiologicznych, aby rozpoznać SM.
Natomiast u pacjenta po pierwszym rzucie (pacjent z CIS) konieczne jest wykonanie badania MRI celem znalezienia wieloogniskowości (ogniska demielinizacyjne w określonej liczbie i lokalizacji) oraz wieloczasowości (obecność zarówno ognisk demielinizacyjnych tzw. świeżych – aktywnych ulegających wzmocnieniu kontrastowemu oraz tzw. ognisk nieaktywnych bez wzmocnienia kontrastem)1.
Bardzo ważne jest wykonanie badania MRI przed podaniem sterydów, aby uniknąć wpływu sterydów na wzmocnienie kontrastowe zmian demielinizacyjnych2.
1. Thompson AJ, Banwell BL., Barkhof F et al. Diagnosis of multiple sclerosis: 2017 revisions of the McDonald criteria. The Lancet Neurology. 2018 Feb;17(2):162-173.
2. Frequin ST, Barkhof F, Lamers KJ, Hommes OR. The effects of high-dose methylprednisolone on gadolinium-enhanced magnetic resonance imaging and cerebrospinal fluid measurements in multiple sclerosis. J Neuroimmunol. 1992 Oct;40(2-3):265-72. doi: 10.1016/0165-5728(92)90142-8.
Rola lekarza POZ w walce z SM
Jakie objawy mogą wskazywać na SM?
Typowe neurologiczne objawy SM występują w obu postaciach RRMS oraz PPMS. Objawy kliniczne mogą być różne u różnych pacjentów. Zależą one od lokalizacji ogniska demielinizacyjnego, które może pojawiać się w mózgu lub rdzeniu kręgowym.